Religia i wiara w siły nadprzyrodzone towarzyszyły człowiekowi w różnych formach od czasów prehistorycznych. Prehistoryczni ludzie prawdopodobnie szukali wyjaśnień dla zjawisk przyrodniczych, których nie potrafili wytłumaczyć w inny sposób, dlatego uciekali się do idei siły nadprzyrodzonej. Dziś wiemy, dlaczego woda spada z nieba i jak powstają burze, a mimo to na świecie są miliony ludzi, którzy podpisują się pod jakąś wiarą. Religia, podobnie jak człowiek, przeszła ewolucję, ale podstawowa zasada pozostała prawie niezmieniona – człowiek szuka odpowiedzi na swoje pytania, szuka pewnego porządku, według którego mógłby kierować swoim życiem. W niniejszej pracy chciałbym przybliżyć czytelnikowi przynajmniej część tej części historii ludzkości, ponieważ uważam, że temat ten jest wciąż bardzo aktualny, a ludzie powinni mieć przynajmniej podstawowe pojęcie o tej części historii. W swojej pracy skupiłem się głównie na Europie i Bliskim Wschodzie.
KDM Badania literackie
Antropologia religii zaczęła się kształtować jako odrębny obszar tematyczny badań antropologicznych w drugiej połowie XIX wieku. Istotnym impulsem do jej kształtowania się były prace niemieckiego KDM filologa, językoznawcy i orientalisty Friedricha Maxa Müllera (1823-1900).
Friedrich Max Müller: (1823-1900) Niemiecki językoznawca i orientalista Max Müller uważany jest za twórcę religioznawstwa. Studiował języki i psychologię w Lipsku i Tybindze.
Mówił po hebrajsku, arabsku, persku, a także opanował sanskryt. W 1847 roku przybył do Wielkiej Brytanii, gdzie ambasador pruski baron Christian Karl Bunsen zezwolił mu na wystąpienie w British Association for the KDM Advancement of Science w Oksfordzie. Müller wykładał następnie języki nowożytne na Uniwersytecie w Oksfordzie, a w 1868 roku został profesorem zwyczajnym językoznawstwa porównawczego.
Walnie przyczynił się do powstania tam nowych dyscyplin: religioznawstwa porównawczego, mitologii porównawczej i lingwistyki porównawczej i pozostał w Wielkiej Brytanii do końca życia. Sam szczególnie interesował się indologią i teorią religii, wierząc, że istnieje związek między językiem a religią. Jego książka Introduction to the Science of Religion (1873) jest obecnie uważana za dzieło założycielskie dla nauki o religii.
Müller propagował teorię, że religia powstała, gdy człowiek archaiczny zaczął nadawać nazwy siłom natury, które budziły w nim strach, zależność lub niepewność. To nadawanie nazw spowodowało później, że człowiek wyobrażał sobie te działania jako wolę istot boskich. KDM Müller starał się porównać różne systemy religijne i w ten sposób sformułować uniwersalną istotę religii, a religioznawstwo porównawcze znalazło po nim wielu następców i w ten sposób bardzo wpłynęło na rozwój antropologii religii).
Edward Burnett Tylor: (1832-1917) Ten angielski antropolog i ewolucjonista urodził się w Londynie w latach 30. XIX wieku w rodzinie właściciela odlewni. W 1852 roku problemy zdrowotne (gruźlica) zmusiły go jednak do opuszczenia Wielkiej Brytanii i udania się za ocean. W Hawanie w 1856 roku poznał prywatnie archeologa-etnologa Henry’ego Christie i podjął z nim czteromiesięczną wyprawę przez Meksyk.
Podróż ta doprowadziła do KDM jego zainteresowania archeologią i etnografią, a po powrocie do Anglii zaczął poświęcać się samodzielnemu studiowaniu tych przedmiotów. Stał się czołowym wyrazicielem brytyjskiej myśli antropologicznej i umieścił swoją pracę na zupełnie nowych, ewolucjonistycznych podstawach. W czasie pobytu w Anglii przedstawił pierwszą naukową definicję kultury i stworzył pierwszy angielski podręcznik antropologii. Jego najważniejszą pracą była Primitive Culture: Investigations into the Development of Mythology, Philosophy, Religion, Art, and Custom, opublikowana w 1871 roku.
Książka ta stała się fundamentalna dla dalszego rozwoju antropologii i wpłynęła na wielu następców Tylora, takich jak James George Frazer. To właśnie w Kulturze pierwotnej pojawia KDM się definicja religii jako “wiary w istoty nadprzyrodzone”. Tylor przedstawił również rozwój myśli religijnej, która zaczyna się od animizmu, kontynuuje przez politeizm, a kończy na monoteizmie. Teoria animizmu wywarła głęboki wpływ na historię antropologii. Termin ten pochodzi od słowa “anima”, czyli dusza.
Według Tylora pochodzenie religii jest ściśle związane z pierwotną wiarą ludzi w duszę, która stanowi materialny, ale przede wszystkim duchowy składnik wszystkich przedmiotów. Dziś antropolog ten uważany jest za KDM jednego z twórców antropologii kulturowej. 4)